4.2.6.1 Competenties
Competenties, het samenhangende geheel van kennis, vaardigheden en professionaliteit, vormen de basis voor het fungeren als leverancier van inhoudelijke expertise, probleemoplosser, ontwikkelaar van nieuwe gedragspatronen en coach. Deze competenties kunnen echter zowel handig als hinderlijk zijn en het is dus zaak om steeds te zorgen voor een optimale match en balans met de context.
Hoe doe ik dat?
- U beseft dat u als expert wordt gerespecteerd vanwege uw deskundigheid. U kunt én durft daarom onafhankelijk en objectief advies te geven. Dit kan ten koste gaan voor de politieke en sociale relaties bij en met klanten. Zo kunt u onbedoeld als belerend overkomen of als ‘roepende in de woestijn’
- U realiseert zich dat de rol van regisseur twee kanten heeft. Tegenover uw grootste kracht – het doelgericht opzetten en organiseren van de verandering – staat de neiging erg veel te willen regelen en sturen. Dat kan betuttelend overkomen en ten koste gaan van het gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid bij de ander
- U weet dat als begeleider een goed gevoel heeft voor de sociale processen in de organisatie. U kunt goed luisteren en heeft veel gevoel voor de onderlinge verstandhouding. Als begeleider biedt u veel aandacht, warmte en veiligheid, maar dat kan ten koste gaan van stelligheid. Ook kunt u gemakkelijk verstrikt raken in de vele complexe en soms persoonlijke problemen van klanten
- U gaat als coach uit van het zelflerend en zelfsturend vermogen van de klant en geeft hem daarom zoveel mogelijk ruimte aan eigen inbreng en verantwoordelijkheid. U provoceert en prikkelt door hoge eisen en verwachtingen te stellen aan de klant en tegelijkertijd straalt u vertrouwen uit dat het gaat lukken. U bent behulpzaam en dus is er ook het risico dat u de capaciteiten of motivatie van de klant overschat. 'Ja zeggen' is nog geen 'doen'.
- U beseft dat de bovenstaande rolverdeling een duidelijke volgorde kent: de inhoudelijke invloed van u als adviseur neemt steeds meer af, terwijl de mate waarin u zich als adviseur met de cliënt zelf bezighoudt juist toeneemt. Van inhoudelijke expert wordt u adviseur en regisseur en vervolgens via begeleider of facilitator uiteindelijk transferreur of coach. Daarmee stijgt ook de moeilijkheidsgraad en neemt het benodigde niveau van wederzijds vertrouwen toe. In de praktijk is dit doorgaans ook de volgorde waarin u zich als professional ontwikkelt als het gaat om uw rol als adviseur. Gaat het adviesproces van het leveren van expertise in de richting van procesadvisering dan betreedt u het terrein van de intensieve, individuele en groepsbegeleiding in de vorm van het faciliteren en het coachen.
Meer weten? Zie Kapitalen